Vergelijking tussen FSC en DSP
Het Federatief Datastelsel (FDS) wordt ontwikkeld als een ‘data-ecosysteem’ met als belangrijkste doel om maatschappelijke waarde te genereren uit het verantwoord delen van meervoudig bruikbare hoogwaardige data.
Voor de technische functies van FDS geldt dat het stelsel deze zoveel als mogelijk invult met afspraken en standaarden en alleen als het niet anders kan, met (centraal verplichte) voorzieningen. Het FDS maakt gebruik van standaarden en ontwikkelt deze niet zelf.
Vergelijking
Één van de binnen FDS aangewezen Standaarden is Federated Service Connectivity (FSC). Op Europees niveau wordt er ontwikkeld aan het Dataspace Protocol (DSP). Deze standaarden hebben een gedeeltelijke overlap. In deze pagina worden de overeenkomsten en verschillen tussen beide standaarden geduid in de context van FDS.
Deze vergelijking betreft een momentopname op basis van FSC versie 1.0.1 en DSP versie 2025-1-RC. Daarnaast betreft het een inhoudelijke vergelijking op basis van de inhoudelijke behoefte vanuit FDS. Aspecten als de openheid, beheer en adoptie van de standaard zijn (vooralsnog) niet meegenomen.
| Aspect | FSC | DSP | Opmerking |
|---|---|---|---|
| Een datadeelcontract | Ja (zie ‘3.2 Contracts’) | Ja (zie ‘Agreement’, op basis van ODRL) | FSC en DSP hanteren verschillende soorten contracten in vorm en inhoud. |
| Contract geeft toegang tot een… | (data)service (zie ‘3.2 Contracts’) | dataset (zie ‘Agreement’) | |
| Een contracteringsproces | Ja (zie ‘2.5 create an…’) | Ja (zie ‘7. Contract Negotiation…’) | Het proces van FSC is eenvoudiger dan DSP. |
| Policies | Niet gedefinieerd | Ja (zie ‘policy’, op basis van ODRL) | Het koppelen van policies aan een FSC contract is in ontwikkeling. |
| Digitaal ondertekenen van het contract | Ja (zie ‘3.2.2. Signatures’) | Niet gedefinieerd | In DSP wordt ondertekening wel benoemd, maar niet gespecificeerd (zie ‘Agreement’). |
| Veilige identificatie gekoppeld aan het contract | Ja (zie ‘2.1 Identity and trust’, op basis van mTLS) | Niet gedefinieerd | DSP definieert dat de Authorization header moet worden gebruikt, maar definieert niet hoe (zie ‘4.1 autorization’’). |
| Veilige delegatie naar verwerker gekoppeld aan het contract | Ja (zie ‘2.6 Delegate the authorization…’) | Niet gedefinieerd | |
| Veilige sessies gekoppeld aan het contract | Ja (zie ‘3.6.1.3 Obtaining access tokens’ op basis van OAuth) | Niet gedefinieerd | DSP definieert dat de Authorization header moet worden gebruikt, maar definieert niet hoe (zie ‘4.1 autorization’’). |
| Directory van deelnemers | Ja (zie ‘3.5 directory’) | Niet gedefinieerd | |
| Directory van dataservices | Ja (zie ‘3.5 directory’) | Nee | Bij DSP wordt de DCAT ‘dataservice’ alleen gebruikt voor DSP services, zie 5.3.2 ACK - Dataset |
| Directory van datasets | Niet gedefinieerd | Ja (zie ‘5. Catalog protocol’) (op basis van DCAT) | Bij FSC kan DCAT naast FSC worden toegepast. |
| Gebruik met dataservices | Ja (http gebaseerde API’s, zie ‘Outway’ en ‘Inway’) | Ja (DSP beschouwt een API als ‘infinite set’, zie Finite and Non-Finite Data) | |
| Gebruik met datadistributies | Ja (http download, zie ‘Outway’ en ‘Inway’) | Ja | |
| Transactielogging | Ja, via de Logging extensie | Niet gedefinieerd |
Overwegingen vanuit FDS
Datasets versus dataservices
FDS hanteert het uitgangspunt van Data bij de bron. Dit impliceert dat dataservices worden gebruikt en geen hele datasets worden gedownload. Bij DSP worden (DCAT) dataservices benoemd, maar beperkt tot binnen de standaard benoemde services:
Specifically, a DataService specifies the endpoint for initiating a Contract Negotiation and Transfer Process.
zie ‘5.3.2. ACK Dataset’
Daarnaast is het contracteringsproces gericht op het verlenen van toegang tot een Dataset en niet tot een Dataservice.
Agreement
A concrete Policy associated with a specific Dataset that has been signed by both the Provider and Consumer. It is a result of a Contract Negotiation defining the Policy agreed to for a Dataset.
zie ‘Agreement’
Binnen DSP wordt een API (Dataservice) beschouwd als een ‘Infinite dataset’ . DSP biedt daarmee de mogelijkheid dataservices te ontsluiten, maar benoemt ze als datasets. Voor het benaderen van een dataset dient via het Transfer Proces de transfer van een ‘infinite dataset’ gestart te worden, wat vervolgens toegang geeft tot de daadwerkelijke API.
FSC is bedoeld voor het ontsluiten van services en daarmee ook geschikt voor het ontsluiten van dataservices.
Conclusie op dit punt: DSP is geschikt, maar omslachtig, FSC is geschikt.
Inzet van een verwerker
Binnen FDS wordt waarde gehecht aan het transparant maken van verantwoordelijkheden bij gegevensuitwisseling, in het bijzonder als een afnemer of aanbieder een verwerker inzet om namens hem uit te wisselen. Het DSP kent een contracteringsproces tussen twee partijen, niet meer. FSC ondersteunt contracten met meerdere partijen. Daarbij geeft FSC expliciete invulling aan de inzet van een verwerker als derde partij.
Conclusie op dit punt: DSP is (nog) niet geschikt, FSC is geschikt.
Veilige uitwisseling
Binnen FSC wordt invulling gegeven aan veiligheid door te definiëren hoe partijen worden geïdentificeerd op basis van certificaten, hoe contracten digitaal worden ondertekend, hoe verbinding wordt beveiligd met mTLS en hoe een veilige relatie wordt gelegd tussen de gegevensoverdracht zelf en het contract waarbinnen dit gebeurd. Binnen DSP wordt (nog) geen invulling gegeven aan dit aspect.
Conclusie op dit punt: DSP biedt geen standaardisatie, FSC is geschikt
Koppeling aan policies
DSP biedt koppeling aan policies door gebruik te maken van ODRL. Bij FSC is de koppeling van contracten aan policies nog in ontwikkeling. Binnen FDS vindt nog onderzoek plaats naar de behoeftes en mogelijke invulling binnen het project Federatieve Toegangsverlening FTV.
Op dit punt kan nog geen conclusie getrokken worden.
Metadata: dataset- en dataservicebeschrijvingen
Binnen FDS is DCAT geselecteerd voor het beschrijven van datasets en dataservices. Dit is in lijn met DSP dat zich ook op DCAT baseert. Binnen DSP is dit echter sterk afgebakend. Dit gaat ten koste gaan van de uitbreidbaarheid, zo definieert DSP een DCAT Dataservice als één van de binnen DSP beschreven processen. Daarnaast zijn in de uitwisselingsdefinitie de kenmerken vast gedefinieerd. Dit compliceert of blokkeert het toepassen van extensies op DCAT. DCAT is een ’linked data’ standaard, maar dit wordt binnen DSP niet als zodanig toegepast. Zie bijvoorbeeld het gebruik van de ‘urn:guid:*’ identifiers als URI’s in plaats URL’s in de voorbeelden.
FSC benoemt geen dataset- en dataservicebeschrijvingen en laat het daarmee vrij om een eigen invulling aan DCAT te geven. De wijze van aansluiting tussen DCAT en FSC vergt nog nader onderzoek.
Dataset- en dataservicebeschrijving zijn metadata en FDS hanteert het principe dat metadata wordt uitgewisseld als linked data. Daarbij is de visie binnen FDS om één uniforme afspraak te maken voor het ontsluiten van metadata als linked data. Deze afspraak geldt voor DCAT, maar ook voor andere metadata zoals informatiemodellen en begrippen. Dat DSP inperkt hoe DCAT wordt ontsluiten compliceert het maken van zo’n algemene afspraak. Zie de FDS Linked Data Design Rules voor een aanzet tot een algemene afspraak voor het ontsluiten van linked data.
Zowel DSP als DSC bieden geen faciliteiten om geregistreerde contracten te ontdekken vanuit een dataset of dataservice. Deze vorm van transparantie is relevant voor bijvoorbeeld (partijen namens) personen van wie gegevens worden uitgewisseld. FSC-contracten zijn daarnaast niet als linked data gedefinieerd. Voor beide standaarden geldt dat het ontsluiten van contracten waarschijnlijk via een extensie goed te adresseren is.
Conclusie op dit punt: DSP is (te) beperkend, FSC biedt geen invulling maar is wel aan te vullen.
Combineren van FSC en DSP
Of en hoe FSC en DSP gecombineerd kunnen worden kan nog worden onderzocht. Mogelijke te onderzoeken scenario’s zijn:
- Het koppelen van een datastelsel gebaseerd op FSC aan een datastelsel gebaseerd op DSP via een bridge.
- Het combineren van FSC en DSP binnen één datastelsel. Bijvoorbeeld door altijd beide contracteringsprocessen te doorlopen en vanuit een FSC contract te verwijzen naar een DSP contract. Dit zou wel een een bijzonder complex proces opleveren.
- Het uitwerken van een dataconnector die beide standaarden implementeert.
Conclusie
FSC is geselecteerd als standaard binnen FDS en geschikt voor de beoogde inzet. De ontwikkeling van DSP is voor FDS interessant, maar er zijn enkele belangrijke aspecten die zorgen dat de huidige versie van DSP nog niet goed past bij FDS. Daarbij speelt dat DSP nog in ontwikkeling is. De verwachting is dat op enig moment de standaarden ten behoeve van datastelsels naar elkaar toe convergeren en op elkaar gaan aansluiten. FDS volgt de ontwikkelingen en ondersteunt deze convergentie daar waar mogelijk en ondersteunend aan het doel van FDS.