Data bij de bron

Principe: Data direct uit de bron

Het data bij de bron principe vormt een basis concept voor de digitalisatie van de Rijksoverheid, en ook van FDS. We maken gebruik van data zoals deze actueel in de systemen van de bronhouder beschikbaar zijn, en werken niet met aparte kopieën. Dat zorgt voor een betrouwbare gegevensvoorziening.

Onderstaande zou (ook?) in een decision record kunnen staan?

Context en probleemstelling

Er is veel data binnen de overheid en deze wordt ook nog eens veelvuldig gedeeld en gekopieerd. Het is onduidelijk waar welke data is, wat de actualiteit en betrouwbaarheid daarvan is, en ook niet waar persoonsgegevens precies bij en voor gebruikt worden. Hoe kan dit geadresseerd worden?

Beslissingsfactoren

• Digitale overheid (over Data bij de bron)
• Regie op Gegevens
• NORA principes
• FDS & Digilab onderzoek richting Event Sourcing
• …

Overwogen opties

• Digitale overheid
• Regie op Gegevens
• NORA principes
• Grip op data
• …

Besluit

Gekozen oplossing: “Grip op data”, omdat het onderliggende problematiek adresseert om data bij de bron te ondersteunen cq mogelijk te maken en een voorwaarde is om regie op gegevens te kunnen realiseren.

Positieve gevolgen

• ongecontroleerde kopieën van data moeten worden opgeruimd
• data bij de bron ophalen wordt aangejaagd
• gecontroleerde kopieën van data worden expliciet gemaakt
  • hoe is in onderzoek
• er zal ook grip verkregen moeten worden op historische data (kopieën uit het verleden)
• bij het vastleggen van besluiten dient ook te worden vastgelegd op welke (kwaliteit van) data dit besluit gebaseerd is; dit biedt ook mogelijkheden om correcties te (gaan) ondersteunen in geval deze data achteraf anders blijkt dan bij het oorspronkelijk besluit

Negatieve Consequences

• snelle en gemakkelijke kopieën van data worden opgeruimd,
  • waardoor processen mogelijk moeilijker en/of langzamer worden
  • wat zwaardere afhankelijkheden tussen organisaties op koppelingen legt
  • data-aanbieders zullen hogere beschikbaarheid en betrouwbaarheid moeten leveren voor hun dataservices
• systemen zullen (mogelijk?) anders opgebouwd moeten worden
  • tbv gecontroleerde kopieën
  • tbv historische data

Pros en Cons van de oplossingen

Digitale overheid

Data bij de bron is niet ondubbelzinnig duidelijk. Data bij de Bron wordt als uitgangspunt genoemd bij de Digitale Overheid:

Data bij de bron is een belangrijk uitgangspunt voor de digitale transformatie van de Nederlandse overheid. Data hoort zo veel mogelijk op één logische plek te staan, bij de eigenaar van die gegevens.

Eén logische plek is echter niet zo logisch als een basisregistratie een verzameling is van de ‘stukjes’ basisregistratie die bij elke gemeente ligt. Dat is namelijk niet één plek. Dat is wél de eigenaar. Maar wat is er nu belangrijker bij dit uitgangspunt: ‘één logische plek’ of ‘bij de eigenaar van die gegevens’?

Om hier een uitweg in te vinden, worden extra oplossingen ingebracht zoals Landelijke Voorzieningen. Op zichzelf zijn deze ook nuttig en van toegevoegde waarde, maar in het kader van data bij de bron zijn deze ingewikkeld.

• Wat is nu de bron?
• Wie is hier nu eigenaar van?
• De oorspronkelijke gemeente? Die is in ieder geval niet ontslagen van haar verantwoordelijkheid op de juistheid van de data
• De uitvoeringsorganisatie? Die is in ieder geval niet direct verantwoordelijkheid voor de juistheid, maar wel weer voor de beschikbaarheid e.d.

Dit uitgangspunt levert dan ook weer nieuwe vragen op:

• Wat is ‘dé bron’?
• Is dat altijd hetzelfde vanuit elk perspectief? Of mag dat ook anders zijn vanuit data-aanbieder, bronhouder en data-afnemer?

FDS overwegingen

• Goed, omdat het de oorsprong van data en informatie adresseert
• Goed, omdat het zich richt op waar de verantwoordelijkheid ligt, in ieder geval wat betreft de oorsprong van de data
• Slecht, omdat geen uitsluitsel geeft over de nieuwe vragen die het opwerkt
• …

Programma Data bij de Bron

Regie op Gegevens

Regie op gegevens is ook een programma van de Digitale Overheid. In dit programma is een voorstudie gedaan naar een kader voor regie op gegevens:

• Hoofdprincipes
  • Mens centraal
  • Digitale autonomie
  • Inclusiviteit
• Inrichtingsprincipes
  • Vertrouwen
  • Transparantie
  • Interoperabiliteit
  • Dataminimalisatie

Al deze principes zijn erop gericht om duidelijkheid en grip te kunnen verschaffen aan personen en bedrijven daar waar het over hen gaat. Daarvoor is het noodzakelijk om te weten waar welke data is en wordt gebruikt, zeker in geval van persoonsgegevens.

FDS overwegingen

• Goed, omdat het aandacht vraagt voor verantwoord datagebruik
• Goed, omdat het (indirect) vraagt naar grip op data
• Slecht, omdat het ‘slechts’ indirect vraagt naar grip op data en niet expliciet; het stelt meer een voorwaarde van grip op data
• …

NORA Principes

Meenemen / overwegen:

• IMP021 NORA | Bevorder hergebruik van gegevens
• NAP10 NORA | Neem gegevens als fundament (NAP10) ?

Grip op data

In een federatief datastelsel mag het niet zo zijn dat er ‘onbekende’ databronnen zijn. Van alle data is bekend waar deze ontstaan is. Van alle data is bekend waar deze vandaan komt. Van alle data is bekend waar deze gebruikt wordt. Op alle data is grip. Dus: grip op data.

Afgeleide en/of gevolgen daarvan zijn, dat er regie op gegevens gedaan kan worden. En minder data betekent gemakkelijker en sneller grip. Dus zo min mogelijk kopieën van data en als er wel kopieën zijn, dan zijn deze expliciet inclusief de voorzieningen om actualiteit, traceerbaarheid en gebruik te volgen.

• Goed, omdat het de kern raakt of voorwaarde is om regie op gegevens te kunnen doen
• Goed, omdat het onbekende en onbeheerde kopieën van data tegengaat, zoals data bij de bron tracht te bereiken
• Goed, omdat het een meer onderliggende basis legt zodat data bij de bron beter of anders bereikt kan worden
• …

• ←Vorige
• Volgende→