Doel en aanpak van FDS

Het doel van FDS en de aanpak om dat doel te bereiken. Kort wordt ook ingegaan op de interpretatie van het begrip ‘federatief’.

Het Federatief Datastelsel is geënt op het volgende beleidsdoel uit de interbestuurlijke datastrategie:

‘Als overheid benutten we het volle potentieel van data bij maatschappelijke opgaven, zowel binnen als tussen domeinen, op een ambitieuze manier die vertrouwen wekt.’

Bron: Meerjarenaanpak Interbestuurlijke Datastrategie.

Het hoofddoel van FDS is om het voornoemde beleidsdoel mogelijk te maken. Daarvoor faciliteert FDS dat Nederlandse overheidsorganisaties op eenvoudige en verantwoorde wijze hun data met elkaar kunnen delen ten bate van maatschappelijke vraagstukken en publieke dienstverlening. Hierdoor kan de Nederlandse overheid meer maatschappelijke waarde genereren uit de (data)middelen waarover ze op grond van haar wettelijke taken beschikt.

De hoofddoelstelling van FDS wordt in de realisatie- en implementatieplannen verder verdiept.

Federatief

Een federatie is feitelijk een samenwerking tussen de leden op basis van collectieve afspraken. De leden zijn en blijven verantwoordelijk voor de kwaliteit van de data die ze inbrengen in het stelsel. Ze stellen binnen die verantwoordelijkheid hun data beschikbaar voor hergebruik en conformeren daarbij aan de collectieve stelselafspraken en relevante wetgeving. Ook kunnen ze zo nodig aanvullende afspraken maken, waaraan zijzelf en de andere betrokkenen zich dienen te houden. Stelselbekwaamheden (capabilities) zoals ‘Governance’ moeten dit waarborgen.

Het waarborgen van het functioneren van een federatie is in beginsel de verantwoordelijkheid van de leden, doordat zij zich ieder afzonderlijk conformeren aan de collectieve afspraken. Een centraal niveau is er als waarborg voor collectiviteit en de daarvoor essentiële functies die op het decentrale niveau moeilijk zijn in te richten en/of daarvoor niet efficiënt zijn.

Aanpak project ‘Realisatie Federatief Datastelsel’

‘Het Federatief Datastelsel’ is een afsprakenstelsel in opbouw. Het project Realisatie Federatief Datastelsel ontwikkelt functies om aanbieders en afnemers van data uit alle beleidsdomeinen op een juridisch en ethisch verantwoorde manier data te laten delen. De functies zijn ingebed in een afsprakenstelsel dat waar nodig is verankerd in wetgeving. Het afsprakenstelsel kan verder worden aangevuld met concrete standaarden en voorzieningen. Data, data-aanbieders, data-afnemers en en datadiensten in het stelsel, kunnen zo worden voorzien van een ‘FDS-label’ dat duidelijk maakt dat zij voldoen aan het FDS-afsprakenkader (waaronder bijvoorbeeld FDS aansluitvoorwaarden). Stelselfuncties zoals ‘toezicht houden’ zorgen ervoor dat deelnemers structureel conformeren, ook na eventuele wijzigingen binnen het stelsel. Dit alles levert een vertrouwensbasis waarbinnen deelnemers aan het stelsel verantwoord data kunnen delen met andere deelnemers.

Om data te delen maken stelseldeelnemers in de rol van data-aanbieder deze data binnen het stelsel beschikbaar. Dat gebeurt door het leveren van datadiensten. De data-aanbieder publiceert de metadata over de data en diensten die hij beschikbaar stelt, zodat een (potentiële) data-afnemer kan bepalen of dit voor hem bruikbaar is.

Voor het feitelijke datadelen zorgen de deelnemers zelf dat ze kunnen beschikken over de benodigde infrastructurele en functionele voorzieningen. Deze voorzieningen zijn zodanig ontwikkeld en ingericht dat ze conformeren aan de relevante stelselafspraken en -standaarden. Gebruik van eventuele generieke FDS-voorzieningen is geen verplichting, tenzij dat voor specifieke situaties binnen het stelsel is afgesproken en als zodanig vastgelegd in FDS-afsprakenkader.

Laatst gewijzigd September 23, 2024: remove en language configuration (e07d8c4)